Wiedeń – XVII – XVIII wiek
Po oblężeniu w 1683 roku Wiedeń mógł wreszcie stać się stalą rezydencją Habsburgów, miastem cesarskim (Kaiserstadt). W następnych latach zapanowała w nim sztuka i architektura baroku. W Innere Stadt odbudowywano zniszczone kościoły, klasztory i pałace. Wiedeńska arystokracja mogła nareszcie budować na przedmieściach, bez obawy ataku. Najwspanialej rozwijał się pałac Schonbrunn, a książę Eugeniusz Sabaudzki, który przejął dowództwo nad cesarskimi wojskami i wyparł Turków z Węgier, wybudował w tym samym czasie Belweder.
Zgodnie z duchem epoki, cesarz Karol VI (1711-40) okazał się równie rozrzutny, jak jego ojciec Leopold, dodając do Hofburga wspaniałą Prunksaal w bibliotece i Zimową Szkołę Jazdy oraz najwspanialszy kościół barokowy w Wiedniu (św. Karola Boromeusza). Jedyną porażkę Karol VI odniósł, nie mogąc spłodzić męskiego następcy tronu. W końcu cesarz musiał pogodzić się z faktem, że władzę przejmie jego najstarsza córka, Maria Teresa. Próbując ułatwić jej wstąpienie na tron, Karol wprowadził w 1713 roku tak zwaną sankcję pragmatyczną, zezwalającą na żeńską sukcesję i uzyskał od wszystkich państw nominalnie należących do Świętego Cesarstwa Rzymskiego Narodu Niemieckiego obietnicę uznania praw jego córki do dziedzicznych ziem Habsburgów. Wszyscy naturalnie zgodzili się z cesarzem za jego życia i natychmiast po jego śmierci zmienili zdanie.
Maria Teresa (1740-80)
Maria Teresa po śmierci ojca była zmuszona do prowadzenia wojny o austriacką sukcesję. Na pewien czas musiała nawet oddać cesarski tytuł Karolowi Bawarskiemu, próbując go uspokoić, ale w końcu odzyskała go i przekazała mężowi, Franciszkowi Lotaryńskiemu (ona, jako kobieta, nie mogła zostać cesarzem).
Panowanie Marii Teresy zapoczątkowało epokę oświeceniowych reform. Aby przeprowadzić reformy, cesarzowa stworzyła ogromną centralną biurokrację, która odebrała władzę prowincjonalnym sejmom. Kiedy papież w 1773 roku rozwiązał zakon jezuitów, Maria Teresa skorzystała z okazji i wprowadziła państwowy system szkolnictwa. W 1776 roku zakazała tortur i de facto zniosła karę śmierci (choć ciężkie roboty zabijały skazanego tak czy inaczej w ciągu roku). Pomimo jej reform, mylne byłoby wrażenie, że cesarzowa była swego rodzaju demokratką. Całym sercem wierzyła w absolutyzm i jako pobożna katoliczka zapewniała kościołowi katolickiemu dominację w cesarstwie za pomocą kolejnych antyprotestanckich edyktów.
Józef II (1780-90)
Wraz ze śmiercią męża w 1765 roku Maria Teresa ustanowiła swojego najstarszego syna, Józefa, współregentem. Jego reformatorskie zapędy ujawniły się dopiero po śmierci cesarzowej w 1780 roku. Najsłynniejszym edyktem Józefa II byt akt o tolerancji (Toleranzpatent), który dopuszczał wolność wyznania dla luteranów, kalwinów i ortodoksyjnych grekokatolików. Podobnie jak jego matka, byt zagorzałym katolikiem, ale chciał ograniczyć władzę Kościoła, a szczególnie potęgę papieża. W tym celu rozwiązał 400 kontemplacyjnych lub „bezczynnych” klasztorów i, jak wielu to postrzegało, miał zamiar „upaństwowić” Kościół.
Za czasów Józefa II wszystkie procesje religijne (przedtem codziennie odbywające się na ulicach Wiednia) zostały zakazane. Wyjątkiem była procesja w Boże Ciało. Najświętszy sakrament nie byt już noszony ulicami miasta, wierni nie musieli padać na kolana. Papież Pius VI był tak zaniepokojony, że osobiście przybył do Wiednia w 1782 roku, próbując nakłonić cesarza do zmiany decyzji, ale na próżno. Z najlepszymi intencjami, Józef wtrącał się we wszystkie aspekty życia swoich obywateli, powodując powszechne niezadowolenie. Podobnie jak jego matka, pomimo swoich oświeconych poglądów, byt despotą. Był przede wszystkim odpowiedzialny za stworzenie habsburskiej tajnej policji, która okryła się niesławą w XIX wieku.