Wojny napoleońskie – lata 1806-1815
Prusy stały się zwolennikiem Rosji i zażądały wycofania wojsk francuskich. Napoleon zwycięża pod Jeną i armia francuska wkracza na tereny dawnej Rzeczpospolitej. Wojska napoleońskie w tym i polskie oddziały pod wodzą Henryka Dąbrowskiego wkraczają na Pomorze. Dąbrowski próbuje zorganizować powstanie. Wkrótce zaczyna się oblężenie ważnego strategicznie Gdańska. W 1807 r. generał Sokolinicki wyrusza przeciwko partyzantce zorganizowanej przez hrabiego von Krockow w okolicach Słupska. Samo miasto broni się, ale Polakom udaje się przeciąć istniejące połączenie pomiędzy Gdańskiem a Kołobrzegiem. W maju Gdańsk kapituluje. Napoleon nadaje mu rangę Wolnego Miasta. Do utworzonego Księstwa Warszawskiego Pomorze nie weszło, a z Prus Zachodnich znalazła się w nim jedynie południowa część z Bydgoszczą i Toruniem. Potem nastąpiła kontrofensywa. Wojska pruskie wkroczyły do Gdańska w 1814 r., a cała prowincja rok później złożyła hołd pruskiemu władcy.
Pomorze w latach 1815-1850
W 1815 r. w wyniku kolejnej reformy utworzono na terenie Prus dziesięć prowincji i dwadzieścia pięć obwodów rejencyjnych. Prusy Zachodnie ze stolicą w Gdańsku podzielono na rejencję gdańską i kwidzyńską. Ziemie lęborska, bytowska i słupska znalazły się w rejencji koszalińskiej wchodzącej w skład prowincji Pomorze Zachodnie. Mniejszymi jednostkami były powiaty, miasta wydzielone, gminy miejskie i wiejskie. Powołano także sejmy prowincjonalne, które jednak spełniały jedynie rolę doradczą. Po wojnach napoleońskich Pomorze należało do najsłabiej zaludnionych regionów kraju; w I połowie wieku następuje przyrost ludności. Szybko rozwijają się też niewielkie miasta, jak Słupsk czy Lębork.
Polskie czy niemieckie pochodzenie ludności trudne jest do określenia ze względu na niejasne dane. Czynnikiem rozróżniającym była w większości przypadków religia. W rejencji gdańskiej było 52,9% luteranów i 40,2% katolików, w rejencji koszalińskiej luteranie stanowili 97,92%. Na Pomorzu Zachodnim ludzie mówili po niemiecku z wyjątkiem ludności kaszubskiej mieszkającej w okolicach Damna, Objazdy, jeziora Łebsko. W Prusach Zachodnich niemiecki charakter zachował Gdańsk, polski zaś – powiat wejherowski. Zaczyna się jednak akcja germanizacyjna prowadzona w oparciu o kościół, szkołę i wojsko.
Wiosna Ludów miała też swój mały pomorski epizod związany z działalnością Floriana Ceynowy na Kaszubach, który przygotował wyprawę pod Starogard, w celu rozbrojenia garnizonu pruskiego. Przedsięwzięcie zakończyło się niepowodzeniem.
Od połowy do końca XIX w.
O ile w rejencji gdańskiej rozwijał się powoli przemysł, o tyle rejencja koszalińska zachowała swój rolniczy charakter z ogromnymi majątkami junkierskimi. Pierwszy kryzys agralny nastąpił w latach 20., następny w latach 70/80., gdy spadły ceny zboża z powodu pojawienia się na rynkach taniego ziarna rosyjskiego i amerykańskiego. Nastąpiła fala bankructw, jednocześnie wzrosła rola hodowli zwierząt.
W tym okresie zdecydowanie nasila się polityka antypolska. Język polski usunięto ze szkół -w 1872 r. prowadzono jeszcze w najniższej klasie naukę religii po polsku. Od 1876 r. język niemiecki staje się językiem urzędowym. Z ziemi próbuje się usuwać Polaków. Celowi temu służy np. zakaz wznoszenia nowych domów. Podobnie jak na Wielkopolsce i tu znalazł się niejaki Gackowski żyjący w wozie cygańskim czy Stemicki, pomieszkujący w ziemiance. Od połowy wieku następuje konsolidacja ruchu polskiego. Powstają towarzystwa i spółki rolnicze i parcelacyjne, mające na celu wykupywanie ziemi. W 1913 r. w rękach Polaków znalazło się 16% ziemi. Wydawano polskie gazety: Toruńską, Grudziądzką, Pielgrzyma, Szkółkę Niedzielną.
Pomorze Gdańskie w XX w.
Wraz z odzyskaniem niepodległości do Polski przyłączona została część Pomorza Gdańskiego. Ziemie lęborska i bytowska pozostały w rękach niemieckich, zaś Gdańsk uzyskał statut Wolnego Miasta pod protektoratem Ligi Narodów. Pomorze, zawsze słabiej rozwinięte niż inne tereny pruskie, po powrocie do Polski awansowało do roli trzeciego regionu po Śląsku i Wielkopolsce. W porównaniu z resztą kraju na ziemiach tych występuje wysoki stopień urbanizacji i uprzemysłowienia, nawet biorąc pod uwagę, że chodzi tylko o niewielkie zakłady związane z przemysłem rolniczym i leśnym. W opinii Polaków panuje tu dobrobyt. Ujemnie postrzegano jednak mieszczańskość tej dzielnicy, jak i widoczne na każdym kroku pozostałości niemieckie. Dla Polski bardzo ważny jest dostęp do morza i budowa nowego portu w Gdyni. Powoli powstaje flota wojskowa (niszczyciele „Grom” i „Błyskawica”), handlowa i pasażerska (transatlantyki „Piłsudzki” i „Batory”). W 1939 r. przed agresją niemiecką broni się Westerplatte, pocztowcy gdańscy, Hel i Gdynia. Pomorze zostało zajęte przez Armię Czerwoną do kwietnia 1945 r. Nadchodzące wojska traktowały Kaszubów na równi z Niemcami. Po wojnie dzięki porozumieniu aliantów całe Pomorze trafiło się Polsce. Z terenów tych jeszcze przed końcem wojny odbywała się ewakuacja Niemców, która od końca 1945 do połowy następnego roku przybrała charakter planowej akcji. Opustoszałe ziemie Pomorza Środkowego zasiedlili przyjezdni z Kresów, Polski Centralnej oraz sami Kaszubi.